Psychologia Człowieka, psychologia rodziny, związków, rozwojowa, zaburzony obraz siebie, lęk przed porzuceniem, samouszkodzenia, samookaleczania

O sytuacji trudnej ( stresie psychologicznym ) mówimy wtedy, gdy brak jest odpowiedzialności pomiędzy zadaniem, czynnościami i warunkami zewnętrznymi i/lub wewnętrznymi człowieka. Na przykład, kiedy małe dziecko próbuje bez powodzenia wydostać się z łóżeczka otoczonego ochronną siatką, to można powiedzieć, że mamy tu do czynienia z sytuacją braku odpowiedzialności pomiędzy pragnieniem dziecka, czyli wydostaniem się na zewnątrz, warunkami określonymi istnieniem przeszkody ( w postaci siatki ) oraz słabością fizyczną dziecka i wreszcie czynnościami, jakie potrafi ono wykonać ( są one niewystarczające do pokonania przeszkody ). O sytuacji trudnej możemy powiedzieć, że jest trudna obiektywnie, jeżeli warunki przewyższają stopniem trudności okoliczności normalne dla określonego działania. Są to sytuacje trudne dla wszystkich ludzi np. powódź, katastrofa, brak żywności w kraju itp. sytuacją trudną subiektywnie może być taka, kiedy mimo normalnych warunków człowiek nie jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb czy osiągnąć zamierzonego rezultatu w swoim działaniu.
Najczęściej wymienia się następujące rodzaje sytuacji trudnych : deprywacja, przeciążenie, utrudnienie, zagrożenie i specyficzne sytuacje trudne określane jako konflikty motywacyjne ( wszystkie stanowią obciążenie dla człowieka ).
1. Deprywacja to taka sytuacja, kiedy brakuje lub jest znacznie ograniczony dostęp do podstawowych czynników niezbędnych do normalnego funkcjonowania, do zaspokojenia potrzeb biologicznych np. brak tlenu, wody, pokarmu, wrażeń zmysłowych, snu itp., albo potrzeb psychicznych np. sytuacja izolacji, osamotnienia, pokrzywdzenia itp. Warto wiedzieć, że długotrwała i bardzo silna deprywacja ( także potrzeb psychicznych ) może doprowadzić do śmierci organizmu. Szczególnym rodzajem deprywacji jest zanik wartości i związana z nim utrata poczucia sensu życia ( w skrajnych sytuacjach stanowi to jedną z przyczyn zamachów samobójczych).
2. Przeciążenie to położenie, w którym stopień trudności zadania jest na granicy możliwości fizycznych, umysłowych lub wydolności nerwowej człowieka ( np. długotrwały i intensywny wysiłek umysłowy, praca w hałasie, wyczerpująca praca fizyczna ). Długotrwałe działanie w takich warunkach prowadzi do znużenia, zmęczenie, zniechęcenia lub wyczerpania.